Middelburg Dronk

Huidige versie van 4 nov 2016 om 11:47

De Kolfbaan

Noordbolwerk 35
4331SH Middelburg

Drinken
Cafe

Middelburg
Noordbolwerk

Een groot café annex bierhuis aan het Noordbolwerk/Molenwater 33 (eerder M 141) te Middelburg.

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Foto's
3 Naamgeving
4 Eigenaars
5 Bijzonderheden
6 Mooie verhalen
7 Adres en contactgevens
8 Externe links
9 Bronnen

Geschiedenis

1884	P. de Witte Op 15 april 1884 meldt de Middelburgsche Courant dat De Kolfbaan aan het Noordbolwerk in Middelburg van Pieter de Witte dagelijks is geopend - hij zit in de zaak tot 1893.

1893

M.J. de Witte en C.P. de Witte

Per 6 mei 1893 vertrekt P. de Witte naar De Drie Tonnetjes en wordt hij in de Kolfbaan opgevolgd door zoon Marinus Johannes de Witte (zeeuwengezocht [1]). Het doek voor de Kolfbaan valt definitief wanneer inboedel en pand in 1906 worden verkocht - op dat moment zit een andere zoon van Pieter Cornelis Petrus de Witte (zeeuwengezocht [2]) in de zaak.

Foto's

Meer afbeeldingen zijn te vinden op De_Kolfbaan/fotos.

Ingang de Kolfbaan in wat nu de Morksstraat is, 1890-1900
De Kolfbaan van P. de Witte dagelijks geopend, mei 1884
M.J. de Witte neemt de Kolfbaan over van P. de Witte die naar De Drie Tonnetjes vertrekt Middelburgsche Courant mei 1893
Inventaris koffiehuis van C.P. de Witte Noordbolwerk M 141 De Zeeuw juni 1906

Naamgeving

De naam 'De Kolfbaan' verwijst naar de in die tijd populaire kolfsport. Op de website van Koninklijke Nederlandsche Kolfbond is daar meer over te lezen. Een citaat: "Natuurlijk waren de herbergiers er snel bij om een kolfbaan in hun herberg aan te leggen. Het aantal kolfbanen was imponerend aan het eind van de 19e eeuw. Alleen in Amsterdam al waren er meer dan 200! Slechts 1 baan heeft de geschiedenis overleefd: in 1730 werd in de herberg "De Hollandsche Tuyn" in de Boterstraat te Utrecht een open kolfbaan met lemen vloer in gebruik genomen. Deze herberg kwam in 1644 in bezit van het Eloyen Gasthuis, en de baan was uitsluitend in gebruik bij de broeders van dat gasthuis. Men voelde niet zoveel meer voor het spelen in de open lucht en in 1760 werd de kolfbaan van het Eloyen Gasthuis overdekt. Hoewel deze in 1884 iets werd verplaatst, is deze baan tot op heden blijven bestaan en is daarmee veruit de oudste en meest bijzondere baan van Nederland, nog steeds in gebruik bij de leden van het Smedengilde van Utrecht."

Eigenaars

Bijzonderheden

Paal en perk stellen -Met de natte vinger- De eerste klap is een daalder waard- Dat is een kolfje naar mijn hand: het zijn allemaal uitdrukkingen die afkomstig zijn uit de wereld van het Kolven (zie het lemma op Wikipedia). Tegenwoordig hoor je daar niets meer over in Middelburg, maar vroeger was het een hele populaire sport, die ook veel in kroegen en sociëteiten werd beoefend. In Schuttershof bijvoorbeeld, maar ook in de onderzaal van het huidige Zanzibar (toen eigendom van sociëteit De Vergenoeging). Om nog maar te zwijgen van de zaken die er letterlijk naar vernoemd werden, zoals de Rotterdamsche Kolfbaan, De Kolfbaan en de Zeeuwsche Kolfbaan.

Mooie verhalen

Uit '150 jaar De Wandeling' (PDF), van de Heemkundige Kring Walcheren: "Voor de leden van de Sociëteit De Vergenoeging op de Markt werd de wandeling aantrekkelijk door het bouwen van een dependance op het hoogste punt van het Noordbolwerk in 1902, de ‘Buitensociëteit’. Zo was er voor iedereen iets op De Wandeling te vinden. Want wie liever iets anders dan thee of fris wilde drinken, kon terecht in het bierhuis met koepel van P. deWitte, bierhuisslijter op de Markt. Vanaf1885 was hij zijn bierhuis op het Noordbolwerk gaan exploiteren. Zijn tuin liep door tot aan het Molenwater, zodat bevoorrading voor hém geen probleem zal zijn geweest. Direct na de eeuwwisseling veranderde er veel op het Molenwater. Oude bebouwing werd afgebroken en nieuwe huizen kwamen ervoor in de plaats. Na de bouw van de kapitale woning voor de directeur van de gasfabriek in 1881 werden meer huizen gebouwd, zodat op den duur een aansluitende bebouwing ontstond. Toch bleven veel tuinen nog lang tot aan het bolwerk doorlopen."

Adres en contactgevens

Molenwater/Noordbolwerk M 141 Middelburg

Externe links

Bronnen

Krantenknipsels: Krantenbank Zeeland Zeeuwse Bibliotheek
Foto: Beeldbank Zeeuws Archief

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-{{info
+<meta
-| soort = Cafe
+	naam = "De Kolfbaan"
-| actief =
+	afbeelding = "Mco-1884-05-14-004.jpg"
-| afbeelding =
+	soort = "Cafe"
-| locatie = Noordbolwerk
+	straat = "Noordbolwerk 35"
-| adres = Noordbolwerk M 114
+	postcode = "4331SH "
-| telefoon =
+	plaats = "Middelburg"
-| email =
+	gebied = ""
-| website =
+	telefoon = ""
-| twitter =
+	email = ""
-| facebook =
+	website = ""
-| hyves =
+	twitter = ""
-| eigenaar = P. de Witte
+	facebook = ""
-| periode = 1870-1880
+	aanvang = "1884"
-| voorganger =
+	gestopt = "1906"
-| opvolger =
+	voorganger = ""
-| lat = 51.5049546
+	opvolger = ""
-| long = 3.6135819
+/>
-}}
-Een groot café annex bierhuis aan het Molenwater/Noordbolwerk M 114 in Middelburg dat ook wel de ''Buitentuin'' wordt genoemd, in de periode 1870-1910.
+Een groot café annex bierhuis aan het Noordbolwerk/Molenwater  33 (eerder M 141) te Middelburg.
 ==Geschiedenis==
 {{eigenaar
-| jaar=1874
+| jaar=1884
 | naam=P. de Witte
-| tekst=Tussen 1874 en 1884 werd de zaak geëxploiteerd door P. de Witte.
+| tekst=Op 15 april 1884 meldt  de Middelburgsche Courant dat  De Kolfbaan aan het Noordbolwerk in Middelburg van Pieter de Witte dagelijks is geopend - hij zit in de zaak tot 1893.
-}}
-{{eigenaar
-| jaar=1884
-| naam=T.G. Briels
-| tekst=In 1884 wordt De Witte opgevolgd door Thomas Gerardus Briels (zeeuwengezocht [http://www.zeeuwengezocht.nl/nl/zoeken?miview=ldt&mivast=1539&mizig=862&miadt=239&miq=232378750&miaet=18&micode=997-ZEEL-MIDD-048-1889&minr=8047839&milang=nl&misort=last_mod{{|}}desc&mizk_alle=kastelein&mip3=briels&mip5=middelburg]) en zijn echtgenote.
 }}
-{{eigenaar
-| jaar=1890
-| naam=W.B.F. Boekhout
-| tekst=Van 1890 tot 1892 is W.B.F. Boekhout kastelein (zeeuwengezocht [http://www.zeeuwengezocht.nl/nl/zoeken?miview=ldt&mivast=1539&mizig=862&miadt=239&miq=232379894&miaet=18&micode=997-ZEEL-MIDD-048-1890&minr=8053150&milang=nl&misort=last_mod{{|}}desc&mizk_alle=kastelein&mip3=Boekhout&mip5=middelburg]).
-}}
 {{eigenaar
-| jaar=1892
+| jaar=1893
-| naam=S.W.A. Compter
+| naam=M.J. de Witte, C.P. de Witte
-| tekst=Boekhout wordt opgevolgd door S.W.A. Compter (zie ook [[ Stationsrestauratie ]], [[ Neuf ]] en [[ Kanaalzicht ]] die kastelein is tot 1895 (zeeuwengezocht [http://www.zeeuwengezocht.nl/nl/zoeken?mivast=1539&miadt=239&mizig=862&miview=ldt&milang=nl&micols=1&misort=last_mod{{|}}desc&mires=0&mip3=compter&mip5=middelburg&mizk_alle=kastelein]).
+| tekst=Per 6 mei 1893 vertrekt P. de Witte naar [[De Drie Tonnetjes]] en wordt hij in de Kolfbaan opgevolgd door zoon Marinus Johannes de Witte (zeeuwengezocht [http://www.zeeuwengezocht.nl/nl/zoeken?mivast=1539&mizig=862&miadt=239&miaet=54&micode=25.HKZ-G-1863&minr=9147766&milang=nl&misort=last_mod%7Cdesc&mizk_alle=paauwe&mip1=pieter&mip2=de&mip3=witte&miview=ldt]). Het doek voor de Kolfbaan valt definitief wanneer inboedel en pand in 1906 worden verkocht - op dat moment zit een andere zoon van Pieter Cornelis Petrus de Witte (zeeuwengezocht [http://www.zeeuwengezocht.nl/nl/zoeken?mivast=1539&mizig=862&miadt=239&miaet=54&micode=25.MDB-H-1896&minr=5712897&milang=nl&misort=last_mod%7Cdesc&mip1=pieter&mip2=de&mip3=witte&mip5=middelburg&miview=ldt]) in de zaak.
-}}
-{{eigenaar
-| jaar=1895
-| naam=F.A. Hillebrand
-| tekst=F.A. Hillebrand is wellicht de laatste kastelein van 1895 tot 1900 (zeeuwengezocht [http://www.zeeuwengezocht.nl/nl/zoeken?mivast=1539&miadt=239&mizig=862&miview=ldt&milang=nl&micols=1&misort=last_mod{{|}}desc&mires=0&mip3=hillebrand&mip5=middelburg&mizk_alle=kastelein]). Begin twintigste eeuw was er ook nog een zaak met de naam [[Buitentuin]] op de Langevielesingel.
 }}
@@ Regel 61: / Regel 39: @@
 Meer afbeeldingen zijn te vinden op [[De_Kolfbaan/fotos]].
 <gallery perrow="5">
-Bestand:Mco-1880-04-20-004.jpg| Briels Buitentuin Molenwater 1880
+Bestand:De_Kolfbaan_1890_1900.jpg| Ingang de Kolfbaan in wat nu de Morksstraat is, 1890-1900
-Bestand:Mco-1892-12-15-004.jpg| De Kolfbaan te koop, december 1892
+Bestand:Mco-1884-05-14-004.jpg| De Kolfbaan van P. de Witte dagelijks geopend, mei 1884
-Bestand:Mco-1906-06-06-004.jpg| Kolfbaan nogmaals te koop, 1906
+Bestand:Mco-1893-05-08-003.jpg| M.J. de Witte neemt de Kolfbaan over van P. de Witte die naar [[De Drie Tonnetjes]] vertrekt  [http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/index.php?page=0&mod=krantresultaat&q=p+de+witte+&datering=1893-1893&krant=&qt=paragraaf&pagina=&sort=score+desc Middelburgsche Courant mei 1893]
+Bestand:Zee-1906-06-04_003.jpg| Inventaris koffiehuis van C.P. de Witte Noordbolwerk M 141  [http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/index.php?page=1&mod=krantresultaat&q=+noordbolwerk+M+141&datering=&krant=&qt=paragraaf&pagina=&sort=score+desc&doc=4&p=3&paragraaf=114&y=413 De Zeeuw juni 1906]
 </gallery><br />
 ==Naamgeving==
-De zaak werd ook vaak eenvoudigweg ''Buitentuin'' genoemd. De naam 'De Kolfbaan' verwijst naar de in die tijd populaire kolfsport. Op [http://www.kolfbond.nl/historie de website van Koninklijke Nederlandsche Kolfbond] is daar meer over te lezen. Een citaat: "Natuurlijk waren de herbergiers er snel bij om een kolfbaan in hun herberg aan te leggen. Het aantal kolfbanen was imponerend aan het eind van de 19e eeuw. Alleen in Amsterdam al waren er meer dan 200! Slechts 1 baan heeft de geschiedenis overleefd: in 1730 werd in de herberg "De Hollandsche Tuyn" in de Boterstraat te Utrecht een open kolfbaan met lemen vloer in gebruik genomen. Deze herberg kwam in 1644 in bezit van het Eloyen Gasthuis, en de baan was uitsluitend in gebruik bij de broeders van dat gasthuis. Men voelde niet zoveel meer voor het spelen in de open lucht en in 1760 werd de kolfbaan van het Eloyen Gasthuis overdekt. Hoewel deze in 1884 iets werd verplaatst, is deze baan tot op heden blijven bestaan en is daarmee veruit de oudste en meest bijzondere baan van Nederland, nog steeds in gebruik bij de leden van het Smedengilde van Utrecht."
+De naam 'De Kolfbaan' verwijst naar de in die tijd populaire kolfsport. Op [http://www.kolfbond.nl/historie de website van Koninklijke Nederlandsche Kolfbond] is daar meer over te lezen. Een citaat: "Natuurlijk waren de herbergiers er snel bij om een kolfbaan in hun herberg aan te leggen. Het aantal kolfbanen was imponerend aan het eind van de 19e eeuw. Alleen in Amsterdam al waren er meer dan 200! Slechts 1 baan heeft de geschiedenis overleefd: in 1730 werd in de herberg "De Hollandsche Tuyn" in de Boterstraat te Utrecht een open kolfbaan met lemen vloer in gebruik genomen. Deze herberg kwam in 1644 in bezit van het Eloyen Gasthuis, en de baan was uitsluitend in gebruik bij de broeders van dat gasthuis. Men voelde niet zoveel meer voor het spelen in de open lucht en in 1760 werd de kolfbaan van het Eloyen Gasthuis overdekt. Hoewel deze in 1884 iets werd verplaatst, is deze baan tot op heden blijven bestaan en is daarmee veruit de oudste en meest bijzondere baan van Nederland, nog steeds in gebruik bij de leden van het Smedengilde van Utrecht."
 ==Eigenaars==
-* P. de Witte (1874-1884) Mogelijk dezelfde man die in 1893 een drankvergunning aanvroeg voor [[De Drie Tonnetjes]] aan de Noordweg.
-* T.G. Briels (1884-1890) - zijn zoon zat in [[Münchener Bierhalle ]] in de Lange Delft en [[Briels]] aan de Wal.
-* W.B.F. Boekhout (1890-1892)
-* S.W.A. Compter (1892-1895)
-* F.A. Hillebrand (1895-1900)
 ==Bijzonderheden==
 * Paal en perk stellen -Met de natte vinger- De eerste klap is een daalder waard- Dat is een kolfje naar mijn hand: het zijn allemaal uitdrukkingen die afkomstig zijn uit de wereld van het Kolven (zie [http://nl.wikipedia.org/wiki/Kolven_(sport) het lemma op Wikipedia]). Tegenwoordig hoor je daar niets meer over in Middelburg, maar vroeger was het een hele populaire sport, die ook veel in kroegen en sociëteiten werd beoefend. In [[Schuttershof]] bijvoorbeeld, maar ook in de onderzaal van het huidige [[Zanzibar]] (toen eigendom van sociëteit [[De Vergenoeging]]). Om nog maar te zwijgen van de zaken die er letterlijk naar vernoemd werden, zoals de [[Rotterdamsche Kolfbaan]], [[De Kolfbaan]] en de [[Zeeuwsche Kolfbaan]].
 ==Mooie verhalen==
+Uit [http://www.hkwalcheren.nl/pdf/02.03.2011_17:05DeWete_29_1_Noordbolwerk.pdf '150 jaar De Wandeling'] (PDF), van de Heemkundige Kring Walcheren:
+"Voor de leden van de Sociëteit [[De Vergenoeging]] op de Markt werd de wandeling aantrekkelijk door het bouwen van een dependance op het hoogste punt van het Noordbolwerk in 1902, de ‘Buitensociëteit’. Zo was er voor iedereen iets op De Wandeling te vinden. Want wie liever iets anders dan thee of fris wilde drinken, kon terecht in het bierhuis met koepel van P. deWitte, bierhuisslijter op de Markt. Vanaf1885 was hij zijn bierhuis op het Noordbolwerk gaan exploiteren. Zijn tuin liep door tot aan het Molenwater, zodat bevoorrading voor hém geen probleem zal zijn geweest. Direct na de eeuwwisseling veranderde er veel op het Molenwater. Oude bebouwing werd afgebroken en nieuwe huizen kwamen ervoor in de plaats. Na de bouw van de kapitale woning voor de directeur van de gasfabriek in 1881 werden meer huizen gebouwd, zodat op den duur een aansluitende bebouwing ontstond. Toch bleven veel tuinen nog lang tot aan het bolwerk doorlopen."
 ==Adres en contactgevens==
 Molenwater/Noordbolwerk M 141 Middelburg
@@ Regel 85: / Regel 62: @@
 ==Bronnen==
 * Krantenknipsels: Krantenbank Zeeland Zeeuwse Bibliotheek
-[[Category:Cafe]]
+* Foto: [http://www.zeeuwsarchief.nl/zoeken Beeldbank Zeeuws Archief]
-[[Category:voormalig]]
 [[Category:Molenwater]]
 [[Category:Noordbolwerk]]
-[[Category:1870-1880]]
-[[Category:1880-1890]]
-[[Category:1890-1900]]
-[[Category:1900-1910]]
-[[Category:P. de Witte]]
-[[Category:T.G. Briels]]
-[[Category:W.B.F. Boekhout]]
-[[Category:S.W.A. Compter]]
-[[Category:F.A. Hillebrand]]
 {{DEFAULTSORT:Kolfbaan, De}}